غربالگری نوزادان
بعلت رشد سریع مغز و بدن در دوران نوزادی، این دوران یکی از حساس ترین مقاطع زندگی انسان از نظر سلامت میباشد. برخی از بیماریهای دوران نوزادی علامت خاصی نداشته و نوزادان مبتلا به این بیماریها به ظاهر سالم میباشند. این بیماریها بطور معمول زمانی تشخیص داده میشوند که بیماری عوارض جدی مغزی و جسمی برای نوزاد ایجاد کرده است. به همین منظور آزمایشات غربالگری در نوزادان برای شناسایی برخی از شایع ترین این بیماری ها انجام میگیرد تا در صورت وجود این بیماریها در نوزاد، بیماری به موقع شناسایی و درمان شود تا از عوارض آن پیشگیری گردد. بیماری هایی که در حال حاضر در دانشگاه علوم پزشکی البرز در نوزادان بررسی میشوند عبارتند از:
کمکاری تیروئید در نوزادان(هیپوتیروئیدیسم نوزادی): یک بیماری ارثی در بدو تولد است که مهمترین علت عقب ماندگی ذهنی در نوزادان است. وضعیت بدنی نوزاد مبتلا به کمکاری تیروئید ممکن است هنگام تولد عادی یا بدون علامت باشد. هرچه ابتلا به کمکاری تیروئید در نوزاد دیرتر تشخیص داده شود، ممکن است علاوه بر عقب ماندگی ذهنی و علائم ذکر شده، عوارضی نظیر کوتاهی قد، لالی و کاهش شنوایی نیز افزوده شود.
بیماری فنیل کتون اوری (P.K.U): یک بیماری ارثی و مادرزادی است که بیشتر دستگاه عصبی را درگیر میکند. وضعیت بدنی نوزاد مبتلا به پی کی یو هنگام تولد عادی یا بدون علامت است (کودک با ظاهری سالم). به تدریج در کودک مبتلا به پی.کی.یو علائم اختلالات عصبی و عقب ماندگی ذهنی مشاهده میشود. هرچه ابتلا به پی کی یو دیرتر تشخیص داده شود، عقب ماندگی ذهنی شدیدتر خواهد شد.
فاویسم (کمبود آنزیم G6PD): یک بیماری ارثی و مادرزادی ناشی ازکمبود آنزیمی به نام G6PD است. ظاهر فرد یا نوزاد مبتلا به فاویسم سالم است. درصورت تماس فرد مبتلا به فاویسم با عواملی مانند برخی داروها و مواد غذایی( از جمله باقلا) یا ابتلا به برخی عفونتها، عوارض ناشی از پارگی سلولهای قرمز خون یعنی زردی و کمخونی، مشاهده میشود. هرچه ابتلا به فاویسم دیرتر تشخیص داده شود، ممکن است بیمار به طور مکرر به بستری شدن در بیمارستان و تزریق خون نیاز پیدا کند. تشخیص بموقع و دوری از عوامل زمینه ساز میتواند مانع بروز عوارض بیماری شود.
لیست مراکزی که غربالگری کمکاری تیروئید، فنیل کتونوری و فاویسم را برای نوزادان انجام میدهند.
بیماریهای متابولیک ارثی: بیماری هایی هستند که بر اثر جهش ژنتیکی در پدر و مادر و یا یکی از آنها، به فرزند منتقل شده و موجب ناتوانی شدید برگشت ناپذیر و یا حتی مرگ در نوزاد میشوند. تشخیص بیماری های متابولیک ارثی از روی علائم با دشواری رو به رو میباشد در حالیکه اغلب این اختلالات با استفاده از غربالگری قابل شناسایی و در صورت شناسایی به هنگام، درمان پذیر میباشند. در حال حاضر 45 بیماری متابولیک ارثی در غربالگری نوزادان بررسی شده و قابل شناسایی میباشد.
لیست مراکزی که غربالگری بیماریهای متابولیک ارثی را برای نوزادان انجام میدهند
________________________________________________
غربالگری سرطان (روده بزرگ، دهانه رحم، سینه)
غربالگری سرطان روده بزرگ:
برای تمام افراد در گروه سنی 50 تا70 سال با انجام تست خون مخفی (فیت) به صورت رایگان و در صورت نیاز ارجاع به سطح 2 انجام میگردد.
غربالگری سرطان دهانه رحم:
برای زنان در گروه سنی 30تا 59 سال با شرح حال، معاینه دورهایی و انجام تست پاپ اسمیر و در صورت نیاز ارجاع به سطح 2 انجام میگردد.
غربالگری سرطان سینه:
برای زنان در گروه سنی 30 تا 69 سال با شرح حال، معاینه دوره ایی و آموزش معاینه و در صورت نیاز ارجاع به سطح 2 انجام میگردد.
غربالگری سرطانها در تمامی مراکز، پایگاهها و خانههای بهداشت انجام میشود.
________________________________________________
آزمایش و مشاورۀ زوجهای جوان برای پیشگیری از بروز بتاتالاسمی ماژور
انجام آزمایشات پیش از ازدواج، مشاورۀ زوجهای جوان جهت پیشگیری از بروز بتاتالاسمی ماژور و مشاورۀ ژنتیک از جمله خدماتی است که در این مراکز به مراجعین ارائه میگردد.
- واحد آزمایش و مشاورۀ پیش از ازدواج شهرستان شرق کرج (مرکز خدمات جامع سلامت شهید راست روش):
کرج، چهارصد دستگاه، روبروی استخر دانش تلفن 32751514
- واحد آزمایش و مشاورۀ پیش از ازدواج شهرستان ساوجبلاغ (پایگاه سلامت امام جعفر صادق):
هشتگرد - شهرک ولیعصر -خیابان آزادگان -جنب اداره دارایی تلفن 026-44213090
- واحد آزمایش و مشاورۀ پیش از ازدواج شهرستان نظرآباد (مرکز خدمات جامع سلامت شهید زارعی نژاد):
نظر آباد - بلوار مدرس-روبه روی فروشگاه خورشید طلایی تلفن: 026-45303362
- واحد آزمایش و مشاورۀ پیش از ازدواج شهرستان فردیس (مرکز خدمات جامع سلامت شهدای فردیس):
فردیس، کانال غربی، روبروی کتابخانه علامه امینی، نبش خیابان امام رضا تلفن 36542434
واحد آزمایش ومشاوره پیش از ازدواج غرب کرج (مرکز خدمات جامع سلامت شهدای حصارک بالا):
کرج- حصارک بالا-میدان شهرداری-جنب پمپ گاز تلفن: 026-34565667
ــــــــــــــــــــــــ
مشاوره ژنتیک و غربالگری ژنتیک هنگام ازدواج
زوجینی که در بستر برنامه غربالگری تالاسمی به مرکز بهداشتی درمانی ویژه مشاوره ژنتیک مراجعه مینمایند، در کلاس آموزشی در جریان برنامه آموزش زوجین پیش از ازدواج در خصوص ضرورت های مشاوره ژنتیک آموزش می بینند و برای انجام غربالگری ژنتیک راهنمایی می شوند. سپس زوجین توسط مراقب سلامت باسابقه و آموزش دیده غربالگری ژنتیکی می شوند. زوجین در معرض خطر تشخیص داده شده از پرسشنامه غربالگری حین ازدواج، جهت بررسی های بیشتر و مشاوره ژنتیک راهنمایی می شوند.
- شهرستان کرج (مرکز خدمات جامع سلامت شهید راست روش):
کرج، چهارصد دستگاه، روبروی استخر دانش تلفن 32751514
ـــــــــــــــــــــ
سلامت گوش و پیشگیری از کم شنوایی و ناشنوایی (نوزادان و کودکان)
بررسی تمام نوزادان زیر یک ماه از نظر غربالگری انجام غربالگری شنوایی، شناسایی نوزادان با عامل خطر و گذر نکرده، ارجاع برای مرحله تشخیص و ارزیابی شنوایی تا 3 ماهگی، پیگیری تمام موارد جهت مداخله تا 6 ماهگی در تمام مراکز و پایگاهها انجام می شود.
_______________________
پیشگیری و کنترل بیماری های قلبی عروقی:
توسعه اقتصادی و صنعتی و گسترش ارتباطات موجب ماشینی شدن زندگی و به دنبال آن سبب تغییراتی در شیوه زندگی و افزایش بروز بیماری های قلبی عروقی )بیماری های عروق کرونر قلب ( شده است . این تغییرات شامل مصر ف دخانیات ، کم تحرکی و رژیم غذایی ناسالم می باشد . از طرفی طول عمر به دلیل کاهش بیمار ی های واگیر در کشورهای در حال توسعه به سرعت در حال افزایش است و مردم به مدت طولانی تری در معرض این عوامل خطر قرار می گیرند.
از سال 1395 با اجرای طرح تحول سلامت، بررسی احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی، وضعیت فشارخون و عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر در قالب خدمت "خطرسنجی 10 ساله سکته های قلبی و مغزی" در تمام مراکز و پایگاه های سلامت و خانه های بهداشت انجام میگیرد.
انجام آزمایشات قندخون و چربی خون و بررسی سایر عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر از جمله فشارخونبالا، بررسی وضعیت اضافه وزن و چاقی و ... در افراد بالای 30 سال در قالب این برنامه در سیستم بهداشت کاملا رایگان میباشد.
ــــــــــــــــــــــــــــ
خطرسنجی سکته های قلبی- مغزی در ده سال آینده:
با توجه به تغییراتی که در اثر پیشرفت تکنولوژی در زندگی انسانها ایجاد شده (از جمله کاهش تحرک، مصرف مواد غذایی ناسالم، افزایش استرس، آلودگی های محیط زیست) و همچنین پیشرفت علوم پزشکی در خصوص مقابله با بیماری های واگیر (سل، وبا، طاعون و ...)، مرگ و میر بعلت بیماری های واگیر کاهش یافته و بیماری های غیرواگیر (بیماری های قلبی عروقی، سرطان، دیابت و ...) به علل اصلی مرگ و میر در بین انسانها تبدیل شده اند. امروزه 4 گروه بیماری غیرواگیر شامل: بیماری های قلبی عروقی، سرطانها، بیماری های مزمن تنفسی و دیابت مهمترین تهدید کننده های حیات انسان محسوب شده و عوارض و ناتوانی ناشی از آنها بار سنگینی به خانواده ها، جوامع و دولتها تحمیل میکند.
به منظور پیشگیری از بروز بیماریهای غیرواگیر در افراد در معرض خطر و همچنین شناسایی و درمان بموقع بیماران، خدمت خطرسنجی در تمامی پایگاه های سلامت و خانه های بهداشت برای افراد بالای 30 سال (جهت سنجش احتمال بروز خطر سکته های قلبی-مغزی در ده سال آینده) انجام میگیرد. این خدمت با اندازه گیری فشارخون، قند، کلسترول، تن سنجی و بررسی سوابق عوامل خطر غیرواگیر در افراد انجام میگیرد. در نهایت ضمن تعیین میزان خطر بروز سکته های قلبی-مغزی در ده سال آینده برای فرد و ارائۀ آموزشها و انجام اقدامات لازم، بیماران مبتلا به دیابت، فشارخون بالا و اختلالات چربی خون از طریق این خدمت شناسایی میشوند. در ادامه بیماران شناسایی شده طبق دستورالعمل تحت مراقبت و پیگیری توسط پرسنل بهداشت قرار میگیرند.
ــــــــــــــــــــــــــــ
ممنوعیت تبلیغات کالاها و خدمات آسیب رسان به سلامت
پیشرفت در تکنولوژی و علوم پزشکی بخصوص در 100 سال گذشته باعث تغییرات زیادی در زندگی مردم شده است. این پیشرفت ها از یک طرف باعث کاهش مرگ و میر بر اثر بیماری های واگیر (مثل: طاعون، سل، وبا، سرخک و ...) شده است و از سوی دیگر باعث افزایش مشکلاتی نظیر کم تحرکی، اضافه وزن و چاقی، مصرف مواد غذایی ناسالم شده که در نهایت به افزایش بیماری های غیرواگیر (مثل: دیابت، فشارخون بالا، سرطان و ...) منجر میشوند.
با توجه به تاثیری که تبلیغات در ایجاد احساس نیاز و افزایش تقاضا برای خرید و مصرف کالاها و خدمات دارند، متولیان سلامت در کشورهای مختلف به محدود کردن تبلیغات کالاها و خدمات آسیب رسان به سلامت نموده اند. در همین راستا در ایران نیز قوانینی جهت ممنوع کردن تبلیغ کالاها و خدمات آسیب رسان به سلامت تصویب گردیده است.
مهمترین قوانین تصویب شده در ایران درخصوص ممنوعیت تبلیغ کالاها و خدمات آسیب رسان به سلامت عبارتند از:
- قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور (بند ج ماده 7 مصوب سال 1395): هرگونه تبلیغات خدمات و کالاهای آسیب رسان به سلامت موضوع مادۀ 48 قانون الحاقی موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، بر اساس تشخیص و اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان ملی استاندارد ایران از سوی همه رسانه ها ممنوع است.
- قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (ماده 48 مصوب 1393): هرگونه تولید و واردات و عرضه کالاها و خدمات آسیب رسان به سلامت و داروهای با احتمال سوء مصرف، مشمول عوارض خاص تحت عنوان عوارض سلامت میباشد. فهرست خدمات و اقدامات و کالاهای آسیب رسان به سلامت و داروهای با احتمال سوء مصرف توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و درصد عوارض (حداکثر ده درصد ارزش کالا) برای این کالاها در ابتدای هر سال توسط کارگروهی با مسئولیت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و با عضویت وزارتخانه های امور اقتصادی و دارایی، تعاون، کار و رفاه اجتماعی و صنعت، معدن و تجارت و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور تعیین و ابلاغ می شود.
لیست بازنگری شده کالاها و خدمات آسیب رسان به سلامت در سال 1403
انتخاب حالت کور رنگی
سرخ کوری سبز کوری آبی کوری سرخ دشوار بینی سبز دشوار بینی آبی دشوار بینی تک رنگ بینی تک رنگ بینی مخروطیتغییر اندازه فونت:
تغییر فاصله بین کلمات:
تغییر فاصله بین خطوط:
تغییر نوع موس:
تغییر نوع موس:
تغییر رنگ ها:
رنگ اصلی:
رنگ دوم:
رنگ سوم: