معاونت بهداشتی

شعار سال 2023( افزایش آگاهی در خصوص بیماری های زئونوز )

بیماری زئونوز چیست؟

به هر بیماری عفونی که بطور طبیعی قابلیت انتقال از حیوانات مهره دار به انسان را داشته باشد بیماری زئونوز گفته میشود . بیش از 200 نوع بیماری زئونوز در جهان شناسایی شده است . در صد زیادی از بیماریها ی عفونی موجود و نو پدید  که انسان را مبتلا می کند زئونوز هستند. بعضی از بیماریهای زئونوز مانند هاری در صورت ابتلا صد درصد کشنده  می باشد اما با انجام واکسیناسیون و سایر اقدامات پیشگیری کننده صد درصد قابل پیشگیری هستند . انواع باکتری ، ویروس ، انگل ، یا عوامل غیر متعارف باعث انتقال بیماری در انسان می شوند .

چگونه عوامل بیماری زا از حیوانات به انسان انتقال می یابد؟

1- تماس مستقیم : تماس با بزاق، خون، ادرار، مدفوع، ترشحات بدن حیوانات آلوده

2- تماس غیر مستقیم: تماس با مکان زندگی حیوانات و یا سطوح و اشیاء که بوسیله عوامل بیماری زای منتقله از حیوانات آلوده شده اند.

3- از طریق ناقلین :  زئونوزها می توانند از طریق گزش توسط حشرات آلوده (پشه، کنه، کک) از حیوان آلوده به سایر حیوانات و انسان منتقل شوند.

4 - از طریق غذای آلوده : در صورت آلوده بودن مواد غذایی مانند شیر، گوشت و تخم  مرغ ، عوامل بیماری زا می توانند به انسان منتقل شوند.

5- از طریق آب آلوده : در صورت نوشیدن و یا تماس با آب آلوده عوامل بیماری زا می توانند به انسان منتقل شوند.

چه افرادی در معرض خطر ابتلا به بیماری زئونوز هستند؟

با توجه به مصرف روزانه فراورده ای دامی و احتمال تماس با حیوانات حتی در مناطق شهری و تمایل جامعه به نگهداری حیوانات در منزل همه آحاد جامعه در معرض خطر ابتلا به بیماری های زئونوز می باشند. لیکن مشاغلی که افراد با حیوانات اهلی مزرعه و یا وحشی و ناقلین در تماس هستند مانند دامداران، کشاورزان، دامپزشکان، پرسنل کشتارگاه و .... بیشتر در معرض خطر ابتلا قرار دارند.

راه های پیشگیری از انتقال بیماری زئونوز به انسان چیست؟

* از فراورده های دامی مورد تایید سازمان دامپزشکی و بهداشت استفاده نمایید.

* از فراورده های لبنی پاستوریزه استفاده نمایید.

* در مناطق روستایی در صورت مصرف فراورده های دامی به طور مناسب آن فراورده را از عوامل بیماری زا پاک نمود برای مثال شیر را حد اقل به مدت 5 دقیقه بجوشانید.

* گوشت و تخم مرغ کاملا پخته شده مصرف نمایید.

* در مناطق روستایی از پرده مناسب برای پشت درها و توری مناسب برای پنجره ها استفاده کنید.

* در بعد از ظهر ها و در طول شب از پشه بند مناسب استفاده کنید.

* از تجمع زبالها و نخاله ها در اطراف محل زندگی خود داری نمایید.

* دامداران در هنگام تماس با دام از لباس های مجزا استفاده کنند و پس از تماس با دام آن ها را از تن درآورند.

* در صورت مشاهده علایم بالینی در دام به دامپزشکی مراجعه نمایید.

* ذبح دام در کشتارگاه انجام شود و کارکنان کشتارگاه ها از لوازم حفاظت فردی استفاده نمایند.

* در طی مسافرت تماس با دام و سایر حیوانات نداشته باشید و به حیوانات اهلی نزدیک نشوید .

* در صورت مشاهده حیوانات وحشی  به آن ها نزدیک نشوید .

* از خوردن آب چشمه یا رودخانه خودداری نمایید .

* در صورت مشاهده سگ های بدون صاحب به شهرداری و دهیاری اطلاع رسانی کنید.

* در صورت تماس با حیوانات ( گزیدگی، خراشیدگی، لیسیدن و ....) توسط حیوانات فوری به مراکز پیشگیری و درمان هاری مراجعه کنید.

* اگر حیوان خانگی دارید به طور دوره ای برای معاینات دوره ای مستمر و منظم، تجویز واکسیناسیون و داروهای لازم به دامپزشکی مراجعه کنید.

* با شستن مرتب دست با آب و صابون دست ها را پاکیزه  نگه دارید بخصوص زمانی که به حیوانات و یا اشیا آلوده در تماس هستید و درصورت دردسترس نبودن آب وصابون  از الکل 60درصد برای ضد عفونی دست ها استفاده شود.

* از تماس کودکان و خانم های باردار و افرادی که دارای ضعف سیستم ایمنی  هستند با حیوانات ممانعت به عمل آورید.

* اگردارای حیوان خانگی هستید از تماس آنها با حیوانات ولگرد ممانعت بعمل آورید.

* از غذای های سالم و بهداشتی برای تغذیه حیوانات خانگی استفاده نمائید.

* واکسن های لازم بویژه واکسن هاری طبق دستورالعمل دام پزشکی تزریق و در شناسنامه بهداشتی حیوان ثبت گردد.

* سگ در خارج از محل نگهداری می بایست با غلاده وبند کوتاه و پوزه بند مهار شود.   

* قبل از تماس و غذا دادن به سگها و حیوانات دستکش پوشیده شود و دست ها قبل از استفاده از دستکش شسته شوند.

* ضروری است فضولات دام در دامداری‌ها یا حیوانات خانگی به طریق بهداشتی جمع آوری و دفع گردد.